MENU
ul. Kościelna ok 1917 r.

Dodał: MW1962° - Data: 2014-11-23 19:50:27 - Odsłon: 2109
Lata 1910-1917

Ulice mego miasteczka – 12
Tajemnic pełna ulica Kościelna
Wypadło mi oto pisać o jednej z dwóch trzebnickich ulic, które znać powinienem najlepiej, bo stały się miejscem mojego zamieszkania, a więc wiążą się z codziennym bytowaniem. O ile Milicka to ulica mojego dzieciństwa, to na ulicę Kościelną wprowadziłem się wraz z rodziną już jako człowiek dojrzały. Z okruchów dzieciństwa wspominam tajemniczy mur ciągnący się do ulicy 9 Maja. A dziś, z okna mego pokoju widzę długą perspektywę tej drogi, na której końcu widać sylwetkę kościoła św. Apostołów Piotra i Pawła, od którego ulica nosi swą nazwę.
Jest to dziś jedna z dłuższych, chociaż stosunkowo wąskich ulic miasta, która podobnie jak opisywana już kiedyś ulica Ignacego Daszyńskiego, łączy dwa najważniejsze punkty miasta: Rynek (a właściwie przylegający doń kościół) z kompleksem budowli pocysterskich (bazylika i klasztor). Ściślej rzecz ujmując ulica Kościelna rozpoczyna się wraz z ul. I. Daszyńskiego, biegnie niemal równolegle do niej, ale ciągnie się dłużej, bo okrążając kościół prowadzi dalej jeszcze, aż do ul. Obornickiej.
W średniowieczu było zupełnie inaczej. Obecna ulica Kościelna składała się z trzech różnych części. Dzisiejszą nazwę (Kirchgasse) nosił jedynie środkowy jej odcinek, – od kościoła parafialnego do obecnej ulicy Obrońców Pokoju. Znaleziska archeologiczne potwierdziły, że już w XIII i XIV wieku istniała tam stała zabudowa – odnaleziono m. in. fragmenty ceramiki, wagi z brązu z kamiennymi odważnikami, monety i fragmenty domów. Ta ulica zakończona była Bramą Łazienną (jedną z czterech w mieście), która znajdowała się nad strumykiem, płynącym wówczas od Góry Młyńskiej (dziś ulica Słoneczna), obecną ulicą Wąską i górną częścią ulicy Obrońców Pokoju do Stawu Kuśnierskiego (na dzisiejszym placu Pionierów Ziemi Trzebnickiej). Przy bramie stał budynek łaźni miejskiej (domu kąpielowego), wzmiankowany jeszcze w opisie miasta z 1852 r. W związku z tym ulica prowadząca w stronę klasztoru (a więc zasadnicza część dzisiejszej Kościelnej) zwana była Łazienną (Badengasse). Mimo, że leżała poza granicami właściwego miasta była jednak zabudowana, o czy świadczy interesujące znalezisko archeologiczne: na rogu ulic Kościelnej i 9 Maja odkryto dużą ilość (24 sztuki) kulistych naczyń glinianych (XIV – XV w.), które służyły jako manierki pielgrzymom przybywającym do grobu św. Jadwigi (można je obejrzeć w naszym Muzeum Regionalnym).
O istnieniu trzeciej części ulicy świadczy widok miasta z lotu ptaka (zapewne z kościelnej wieży), pochodzący sprzed 1774 r. Widać na nim wyraźnie, że ostatni fragment ulicy Kościelnej od obecnej Jana Matejki do Obornickiej (a właściwie Krupniczej, bo stała tam Brama Krupnicza) jest odcięty stałą zabudową od pozostałych części. Ciekawe, że na planie z ok. 1810 r. ulica stanowi już jedną całość.
W źródłach znaleźć można informacje o paru ważnych obiektach niezachowanych do czasów dzisiejszych. Obok wspomnianej już łaźni miejskiej, należały do nich, mieszczące się w pobliżu kościoła św. Piotra – plebania oraz szkoła protestancka. Pamiętajmy, że od XVI wieku do 1945 r.( z krótka przerwą w XVIII wieku) kościół ten służył ewangelikom. Do tej właśnie szkoły, otwartej w 1708 r., a kierowanej przez Antoniego Berga, uczęszczał, urodzony w Komorowie Jerzy Schlag, późniejszy autor modlitewników, kancjonałów i podręczników do nauki języka polskiego (więcej o tej postaci można się dowiedzieć z II zeszytu „Brzasku” z 1984 r.).
Najstarsza z zachowanych kamienic dawnej ulicy Kościelno – Łaziennej to budynek apteki, pochodzący z przełomu XVIII i XIX wieku, z lukarnami
(okienkami w dachu) w kształcie powiek. Do innych obiektów pamiętających odległe czasy należą: budynek dawnej przychodni (zaznaczona data 1882 r.) oraz znajdująca się ciągle w bardzo opłakanym stanie kamienica u zbiegu ulicy Kościelnej i Henryka Sienkiewicza (kiedyś mieścił się tam Bank Spółdzielczy). Tajemnice kryje wykonany z czerwonej cegły i pięknie niedawno odnowiony budynek obok apteki. Popularnie zwany jest dawną pralnią, dziś mieści się tam m.in. Bank Śląski i salon kosmetyczny. Z opowiadań dawnej, dziś już nieżyjącej, mieszkanki Trzebnicy wynika, że przed wojną mieściły się tam… stajnie dla koni (może ktoś z Czytelników mógłby to potwierdzić lub zdementować?).
Gdy chodzi o pamiątki współczesności, to jest ich także nieco. Należy do nich niewątpliwie hala sportowa, budowla, o której powstanie, a potem finansowanie toczyły się boje przez wiele lat. Ich odbiciem jest bardzo niepoetycka nazwa obiektu: kiedyś była to hala OSiRu, a obecnie ZAPO. A może obiekt, w którym zwycięskie boje toczą od lat siatkarki II ligowej Gaudii i który raz do roku jest międzynarodowym centrum biegania, zasługuje na jakąś ładniejszą i dźwięczniejszą nazwę (rzucam pomysł na konkurs w tej sprawie). Zdecydowaną większość obiektów mieszkalnych na tej ulicy stanowią zasoby trzebnickiej Spółdzielni Mieszkaniowej, dobrze utrzymane, choć także upływem czasu zróżnicowane: te naprzeciw kościoła pamiętają pionierskie czasy budownictwa spółdzielczego, inne są bardziej nowoczesne. Nie ma na tej ulicy wielkich magazynów, ni marketów, ale wiele artykułów można tu kupić i wiele spraw załatwić. Są na Kościelnej aż cztery kioski warzywnicze (w tym dwa z poszerzonym asortymentem), trzy sklepy papiernicze, jest otwarty do późnych godzin sklep spożywczy. Można tu kupić modną odzież, kosmetyki, artykuły chemiczne, meble, części do samochodów, a nawet zwierzęta. Można dokonać operacji finansowych i naprawić telewizor.
Ulica Kościelna, mimo że niezbyt szeroka, należy do dróg ruchliwych, bo porusza się nią spora część pojazdów jadących od strony Obornik (na szczęście obowiązuje zakaz jazdy ciężarówek). Większość chodników została niedawno wyremontowana, więc piesi nie mogą narzekać. Pozostaje natomiast współczesną tajemnicą, dlaczego u wylotu tej ulicy nie pełnią swej funkcji progi zwalniające, chociaż umieszczone są bardzo blisko najważniejszego urzędu w mieście. Mimo licznych interwencji, wciąż nie ma środków (a może chęci) na ich uzupełnienie. A przecież progi są umieszczone dla fantazji, a dla bezpieczeństwa przechodniów, szczególnie uczniów pobliskiego Gimnazjum.
Ponieważ jest to „moja” ulica, więc zakończyć muszę akcentem optymistycznym. Żeby się zbytnio nie rozpisywać stwierdzę krótko – Kościelna da się lubić. To ulica oryginalna, gdzie dawne czasy splatają się ze współczesnością.

Wojtek Kowalski

Tekst pochodzi z cyklu "Uliczki mego miasteczka" publikowanego na łamach Tygodnika Lokalnego NOWA Gazeta Trzebnicka.
www. nowagazeta.pl

  • /foto/159/159382m.jpg
    1900 - 1910
  • /foto/83/83780m.jpg
    1900 - 1920
  • /foto/349/349816m.jpg
    1900 - 1920
  • /foto/7150/7150379m.jpg
    1900 - 1920
  • /foto/58/58425m.jpg
    1900 - 1940
  • /foto/4456/4456658m.jpg
    1906
  • /foto/337/337526m.jpg
    1910
  • /foto/115/115272m.jpg
    1910 - 1930
  • /foto/108/108174m.jpg
    1930 - 1945
  • /foto/210/210349m.jpg
    1946 - 1950
  • /foto/66/66663m.jpg
    1960 - 1962
  • /foto/66/66664m.jpg
    1960 - 1962
  • /foto/66/66665m.jpg
    1960 - 1962
  • /foto/406/406339m.jpg
    1968
  • /foto/166/166237m.jpg
    1975 - 1980
  • /foto/328/328405m.jpg
    1977
  • /foto/54/54996m.jpg
    2003
  • /foto/155/155229m.jpg
    2005
  • /foto/155/155231m.jpg
    2005
  • /foto/65/65545m.jpg
    2005
  • /foto/143/143973m.jpg
    2006
  • /foto/143/143976m.jpg
    2006
  • /foto/146/146508m.jpg
    2006
  • /foto/242/242854m.jpg
    2006
  • /foto/247/247610m.jpg
    2006
  • /foto/127/127969m.jpg
    2006
  • /foto/260/260205m.jpg
    2007
  • /foto/266/266045m.jpg
    2007
  • /foto/247/247867m.jpg
    2007
  • /foto/266/266028m.jpg
    2008
  • /foto/221/221442m.jpg
    2008
  • /foto/222/222816m.jpg
    2008
  • /foto/231/231909m.jpg
    2008
  • /foto/267/267503m.jpg
    2008
  • /foto/265/265072m.jpg
    2008
  • /foto/293/293793m.jpg
    2009
  • /foto/379/379943m.jpg
    2010
  • /foto/410/410152m.jpg
    2011
  • /foto/6745/6745207m.jpg
    2017
  • /foto/6745/6745208m.jpg
    2017
  • /foto/6776/6776761m.jpg
    2017
  • /foto/7148/7148971m.jpg
    2017

Aukcje internetowe

Poprzednie: Poczta (dawna) Strona Główna Następne: ul. Głowackiego Bartosza


rok | 2019-11-18 22:24:13
Wymiana na większe.